۱۳۸۶/۰۵/۱۵

واندال‌هاي پرسه‌پوليس


(1)


روي ديوار دروازه‌ي ملل تخت جمشيد پر است از يادگاري واندال‌ها. يكي از آنها با حوصله و ظرافت اسمش را حك كرده است. اشراف‌زاده‌اي كه اسمش به آلماني‌ها مي‌برد F.W. GRAF SCHULENBURG
عكسش را مي‌گيرم و بعد از سفر دنبالش مي‌گردم و پيدايش مي‌كنم:
فردريش ورنر گراف فون در شولنبرگ (1944-1875) يك ديپلمات آلماني بوده كه به خودش اجازه داده نام و مدت ماموريتش را روي يكي از قديمي‌ترين ميراث‌هاي تاريخي جهان حك كند.

شولنبرگ دانش‌آموخته‌ي فلسفه‌ي حقوق بوده و پيش از آمدن به تهران، كنسول‌يار كنسولگري بارسلون بوده و سپس ماموريت‌هايي در لمبرگ، پراگ، ورشو، تفليس ، عثماني و بيروت داشته است. سال 1931 ماموريتش در ايران پايان مي‌يابد و به بوخارست مي‌رود و از آنجا به عنوان سفير آلمان راهي شوروي مي‌شود.
با شروع نبرد روسيه در سال 1941، چند هفته‌اي در مسكو بازداشت و بعد در مرز تركيه معاوضه مي‌شود. او به آلمان بازمي‌گردد و مشغول يك كار اداري مي‌شود.
پس از ترور ناموفق هيتلر (20 ژولاي 1944) شولنبرگ دستگير و به "خيانت بزرگ" متهم مي‌شود. او محكوم و دهم نوامبر همان سال اعدام مي‌شود.


(2)

جان سيمپسون از موزه‌ي بريتانيا مقاله‌ي مفصلي دارد با عنوان

Making their mark: Foreign travellers at Persepolis

او تمام اين واندال‌ها را فهرست كرده است. اولين‌شان تاريخ 1638 و آخرين‌شان تاريخ 1962 را دارد. ليست اين آدم‌ها 50 صفحه است. صرف‌نظر از نام‌هاي فارسي، عبري و ارمني، 222 نام فهرست شده است. 158 تا روي ديوارهاي دروازه‌ي ملل،64 تا روي در و ديوار كاخ داريوش. 4 نام هر دو جا تكرار شده است. گاهي يك نفر چندين بار نام خود را حك كرده. هر بازديد يك بار.
اغلب اين خرابكاري‌ها مربوط به ديپلمات‌ها، نمايندگان و وابستگان سياسي بريتانياست. به علاوه نام 8 دانشمند، 5 نويسنده، يك روزنامه‌نگار، 3 عكاس و يك تاجر در فهرست به چشم مي‌خورد.


(3)

شنيده بودم در تخت جمشيد نقش زن وجود ندارد. نمي‌توانم با اطمينان اين را تاييد كنم. اما در موزه‌ي تخت جمشيد، مجسمه‌ي مفرغي كوچكي از يك زن ديدم كه از دوران هخامنشي بود. محيط تاريك بود و مجسمه پشت شيشه‌اي قرار داشت كه نور اندك محيط را منعكس مي‌كرد. من فيلتر نداشتم اما عكسي گرفتم و به مدد فتوشاپ ظاهرش كردم.

مثل زنان عيلامي دو زانو نشسته اما شبيه زنان عيلامي كه سرين‌هاي بزرگ دارند نيست. موهايش مثل زنان مصري آرايش شده اما صورتش مثل آنها كشيده و مثلثي نيست. يك زن ايراني هخامنشي است. در اندامش تاكيد‌هاي جنسيتي بسيار كمرنگ است و نشاني كه بالاي پيشاني دارد حاكي از منزلت اجتماعي اوست.

۲ نظر:

ناشناس گفت...

آنچه كه شما درباره وجود نداشتن نقش زن در تخت جمشيد شنيده ايد درست است. من قبل از اينكه به پرسپوليس بروم در دو كتاب در يان مورد خوانده بودم و بنابراين در هنگام بازديد از سنگ نگاره ها خيلي به اين موضوع دقت كردم و نتيجه اينكه هيچ نقشي از زنان نيافتم.
اما اينكه اصلا از ابتدا نقش زني نبوده به نظر من جاي شك دارد. به هر حال خيلي از آثار اين مكان باستاني ويران شده است.

ناشناس گفت...

بسم الله الرحمان الرحیم
سلام
پس اروپائیان هم انجام می دهند کارهائی را که مردمان ما روی درخت چنار و بنای تخت جمشید و ... انجام می دهند
من متأسفانه تخت جمشید را ندیده ام

ظاهراً یا ژوئیه است یا جولای
اولی فرانسوی و دومی انگلیسی
ژولای طبق چی است؟

قربانت